کشت بافت در ایران روش جدیدی است که هنوز جای خود را کاملاً پیدا نکرده است
با وجودی که چندین شرکت کشت بافت در ایران فعالیت دارند اما هنوز این تکنیک عمومی نشده است .پیشرفت تکنیک کشت این ویترو (Invitro) زمانی است که افراد غیر متخصص بدون تحصیلات آکادمیک و آزمایشگاه های مخصوص این تکنیک جالب را یاد بگیرند و هر کس از این تکنیک برای هدف خود در باغبانی سود ببرد .متاسفانه بدلیل عدم اطلاع رسانی کافی و نبود اطلاعات اولیه , ساده دانستن و البته سخت دانستن این تکنیک و البته عدم وجود مواد مورد نیاز در بازار و یا قیمت گران انها باعث می شود که کسی مایل به انجام و ازمایش این تکنیک در خانه خود نباشد .مثالی از ساده دانستن این تکنیک ها اطلاعات موجود در برخی از سایت هاست که نوشته اند با هر کود کاملی می شود کشت بافت کرد در صورتی که کود هایی که در بازار موجود است برای کشت بافت مناسب نیستند به خاطر کیفیت پایین مواد و وجود ناخالصی زیاد و استفاده از منابع معدنی نا مناسب مثلا به جای نیترات پتاسیوم از اکسید پتاسیوم در کود ها استفاده می شود .البته برخی کودهای کامل و با کیفیت برای برخی از گیاهان مناسب هستند مانند کشت بافت لیلیوم که در برخی کود های با کیفیت صورت گرفته است و سخت گرفتن این تکنیک به معنی این است که نمی شود از این تکنیک در منزل استفاده کرد که این هم غلط است چون افراد زیادی در منزل خود کشت بافت می کنند در خارج از کشور از تعداد این افراد در ایران نمی شود چیزی فهمید !
وارداتی بودن کلیه مواد به کار رفته و تحریم موجود علیه تمامی محصولاتی که کاربرد علمی دارند باعث شده که وارد کننده ها از شرکت های اروپایی مواد مورد نیاز خود را تامین کنند که قیمت های انها بسیار گران تر از محصولات شرکت های امریکایی است .برای مثال قیمت محیط کشت ام اس ۱۰ لیتری در شرکت سیگما تقریبا ً۴۵ دلار است ولی دو شرکت امریکایی فیتوتک و کایسون لبس همین محیط کشت را به قیمت تقریباً ۶ دلار می فروشند قیمت هورمون ها البته خیلی زیاد متفاوت است با قیمت شرکت های امریکایی .شاید از نظر تحقیقاتی برخی شرکت های اروپایی اعتبار بیشتری داشته باشند اما مصرکنندگان خانگی نیاز به دقت بسیار زیاد این مواد ندارند و استفاده بدون مشکل بسیاری از افراد از این محصولات امریکایی دلیل کیفیت این محصولات است.
کشت بافت در خانه بدون هود مخصوص , بدون اوتوکلاو , بدون تجهیزات خاص و محیط فعالیت استریل ممکن است فقط کمی بیشتر باید دقت کرد .برای شروع چند کتاب مفید که می توانید اصلی ترین مسئله مربوط به کشت بافت را که همان استریل کردن ریز نمونه های گیاهی , محیط کشت و لوازم مورد استفاده را در انها یاد بگیرید را معرفی می کنم .
مبانی کشت بافت گیاهی
مولفین : دکتر محمد رضا حسندخت و مهندس راهله ابراهیمی
انتشارات مرز دانش
سال انتشار ۱۳۸۵
کشت بافت گیاهی کاربردی
انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد
این کتاب از طریق سایت ناشر قابل خرید است ولی بیشتر به مسائل پروژه های بزرگ تجاری می پردازد و تجربیاتی که در مورد چندین نوع گیاه در طی چندین سال به دست امده .
این کتاب جدید می باشد چاپ ۱۳۸۹ .
راهنمای کشت بافت گیاهان چاپ دوم
دکتر خسرو پیری مهندس فرهاد نظریان فیروز آبادی
انتشارات دانشگاه بو علی سینا
اطلاعات کلی را می توانید از هر کدام از این کتاب ها به دست بیاورید .
در کشت بافت مهمترین چیز کار کردن با دقت و کاملا استریل ! این شرایط در منزل هم قابل دسترسی می باشد.
کشت بافت یعنی چه ؟ کشت بافت مجموعه ای از تکنیک هاست که امکان تولید گیاهان را در محیط درون شیشه ای کنترل شده و در محیط کشت که دارای مواد معدنی مورد نیاز گیاه است را فراهم می کند .
کالوس : توده سلولی تمایز نیافته را کالوس می گویند .
باززایی به معنی تولید یک بافت مشابه بافتی که سلول از ان برداشت شده یا یک بافت دیگر گیاه را باززایی می گویند .باززایی به تولید یک بافت به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از یک بافت گیاهی می گویند .روش مستقیم مثل گیاه بگونیا یا بنفشه افریقایی که گیاهچه مستقیماً و بدون تشکیل توده سلولی تمایز نیافته بوجود می اید .
روش غیر مستقیم ریز نمونه ابتدا کالوس تولید می کند و سپس با القای باززایی یا بدون القا گیاهچه از توده کالوس تولید می شود .در گیاه رز در صورتی که گیاه قوی باشد و کلیه گره های ان را بخراشید و از بین ببرید در شرایط مناسب رطوبت و گرما در مکانهای خراشیدگی و مکان زخم توده سلولی ایجاد و سپس شاخه های جوان از این توده سلولی رشد می کنند.بسیاری از باززایی ها در گیاهان در روش غیر مستقیم صورت می گیرد چون گیاهان کمی قادر به باززایی مستقیم هستند مانند گیاهانی که از طریق قلمه برگ و قطعه بریده شده برگ یا ریشه تکثیر می شوند .
در گیاهان یک خصوصیت جالب پایه اصلی کشت بافت است خاصیت توتی پوتانسی .
دارا بودن کلیه اطلاعات ژنتیکی برای ایجاد یک گیاه کامل در هر سلول گیاه توتی پوتانسی گفته می شود.در ابتدا بر مبنای این تعریف اینگونه تصور می شد که تمامی سلول های گیاهی قادر به تولید یک گیاه کامل هستند ولی کمی در تعریف ان زیاده روی شد چون تمام سلولهای گیاهی با وجود داشتن اطلاعات ژنتیکی قادر به باززایی یک گیاه مثل گیاه مادری ان سلول نیستند .بسیاری از سلول های تمایز یافته گیاهی دیگر قادر به برگشت از تمایز و تولید یک بافت جدید نیستند و برخی نیز با وجود برگشت از تمایز فقط به صورت غیر تمایز یافته مانند یک غده یا سلول های منفرد و بدون انسجام رشد می کنند و تکثیر می شوند بدون هیچگونه باززایی و فقط برخی از سلول ها توانایی یاززایی خوبی دارند و ساده تر باززایی می شوند .همیشه سلولهای جوان بیشترین قدرت برگشت از تمایز را دارند .سلول های مریستم ساقه یا ریشه , برگ های جوان و در حال رشد , دم برگ , دم گل ,غنچه گل ,فلس پیاز و پیاز و پیاز توپر و غده ریشه ها (مانند سیب زمینی) توانایی برگشت از تمایز و تولید یک بافت جدید را دارا می باشند .
در مطلب بعدی بیشتر در مورد لوازم و مواد مورد نیاز برای کشت بافت در خانه می نویسم کاری که خودم انجام می دم ولی فقط در لیلیوم موفقیت بدست اوردم و رز و ختمی چینی نیاز به تقیقات زیادی برای باززایی دارند که کار برای من خیلی وقت گیر و سخت و هزینه بر است .
کشت بافت,شما باید باشید داخل شده تا بتوانید یک نظر بفرستید