خانواده : مالواسه

جنس : هیبیسکوس

گونه : ختمی چینی یا Hibiscus Rosa Sinensis

یک گونه گرمسیری و درختی از خانواده مالواسه که نمی تواند سرمای پاییزه و زمستانی مناطق مختلف ایران را تحمل کند البته بعضی واریته ها توانایی تحمل سرما را به مدت کوتاه دارند ولی باز نمی توانند سرمای زیر صفردرجه را برای بیشتر ازیک یا دو روز تحمل کنند و می بایست در ایام سرد سال در جایی که نور خورشید بتواند به گل ها برسد و با دمای تقریباً ۱۵ درجه سانتیگراد و یا بیشتر نگهداری شود .برخلاف گفته های سایت ها و منابع ایرانی در مورد رنگ ختمی چینی تا کنون محدودیتی مشاهده نشده است و این گیاهان می توانند رنگهای سفید , زرد , صورتی , قرمز , آبی , خاکستری , سبز و سیاه , بنفش , ارغوانی و حتی گلهای چند رنگ و طرحدار هم تولید کنند .حالت و اندازه گل ها بسیار متنوع می باشد حداقل اندازه ۲ سانتیمتر و حداکثر اندازه ثبت شده بیشتر از ۲۴ سانتیمتر می باشد .البته واریته هایی که در ایران در بازار موجود می باشد هرگز تا این اندازه گل تولید نمی کنند و رنگ های ساده تری هم دارند چون این واریته ها از زمانهای بسیار قبل وارد کشور شده اند و تلاشی هم در پرورش هیبرید های جدید به عمل نیامده است ولی هم اکنون بیش از ۱۰ هزار واریته در بانک اطلاعات انجمن هیبیسکوس ثبت شده است که هر روز هم به تعداد انها اضافه می شود .رنگ در این گونه بستگی زیادی به شرایط محیطی , گرما , نور خورشید و نوع کود دهی دارد .ختمی هایی که با نام ختمی چینی هم اکنون موجود می باشند حاصل هیبریداسیون چندین گونه مختلف از جنس هیبیسکوس می باشند که معروفترین انها Hibiscus Rosa Sinensis ختمی چینی می باشند که بومی کشور چین می باشد و نام خود را به تمامی این هیبرید ها هدیه کرده است از دیگر گونه های جنس هیبیسکوس که در پرورش هیبرید های جدید نقش داشته اند می توان به Hibiscus Arnottianus , Hibiscus Waimea , Hibiscus Storki , Hibiscus Schizopetalus اشاره کرد .

کود دهی :

بهترین کود برای فصل گلدهی نیترات پتاسیم با سولفات منیزیم می باشد که می توانید اطلاعات این کود ها رو در بخش کودها مشاهده کنید .نیترات پتاسیم به عنوان بهترین نوع کود پتاسیم برای واریته های ختمی شناخته شده است که می تواند در رنگ گلها , اندازه گلها و حتی تعداد گلبرگهای اضافه در واریته های پرپر هم تاثیر زیادی بگزارد .بهترین روش استفاده از کودهای مزکور اسپری کردن این کودها به برگهای گیاه می باشد .در فصل پاییز و زمستان باید کودهای پتاسیم را قطع و از کودهای فسفاته استفاده کرد تا ریشه دهی گیاه تقویت و برای شرایط درون خانه اماده شود بهتر است کودهای فسفاته را به صورت اسپری در برگ ها استفاده کنید تا از جمع شدن کود اضافه در بستر جلوگیری شود.در صورت استفاده از کودهای ارگانیک (کود دامی , عصاره جلبگ های دریایی و غیره) باید مقدار ان را درست محاسبه کنید چون کودهای دامی می توانند باعث پوسیدگی ریشه ها در واریته های حساس شوند و عصاره جلبک های دریایی هم بسیار قوی هستند و دارای هورمون های گیاهی که در صورت استفاده زیاد باعث اختلال در رشد گیاه خواهد شد .

بستر :

در مورد بستر بیشتر چیزی استفاده میشه که بشه پیداش کرد و همیشه نمی شود خاک برگ خوب پیدا کرد و بعضی خاک برگهایی که فروخته می شوند فقط از مقداری خاک و کوکوپیت یا پیت خزه به جای برگ پوسیده استفاده می شود و این مواد با وجود کمک به ریشه دهی بهتر و بیشتر , بدون هیچ نوع مواد معدنی و مواد غذایی برای گیاه می باشند و در صورت استفاده بعد از مدتی علائم کمبود ها را در گیاهان بروز پیدا می کند .در صورت استفاده از این بستر ها باید به صورت منظم کود دهی انجام شود تا نبود مواد معدنی در بستر جبران شود .با این حال بهترین بستر مخلوطی از ماسه , خاک برگ و کود دامی است و بهتر است کود دامی را در قسمت های بالاتر خاک استفاده کنید تا باعث از بین رفتن ریشه های جدید در هنگام انتقال به گلدان جدید نشود ریشه ها بزودی به منطقه ای که کود دامی در انجاست وارد می شوند و به صورت طبیعی از این کود استفاده می کنند.

تکثیر :

قلمه : باز هم بر عکس اطلاعاتی که در سایتهای اینترنتی ایران وجود دارد قلمه می تواند قلمه سبز , نیمه خشبی و چوبی باشد و نباید از قلمه چوب پیر استفاده کرد البته هر واریته ختمی چینی شرایط ریشه دهی و نوع قلمه خود را دارد و قلمه بسیاری از واریته ها اصلا ریشه تولید نمی کنند و باید از روش پیوند برای تکثیر آنها استفاده کرد . بستر مناسب برای قلمه می تواند ماسه , خاک برگ استریل , کوکوپیت , پیت خزه , پرلیت و یا ورمی کولیت باشد بعضی از واریته ها در آب هم ریشه زایی می کنند ولی این ریشه ها بسیار شکننده و حساس هستند .بهتر است قبل از قلمه زنی چند هفته به صورت مرتب کود دهی با کود های شیمیایی مناسب و هورمون های گیاهی صورت گیرد تا درصد ریشه دهی افزایش یابد .

پیوند :برای تکثیر سریع و با درصد موفقیت بالا و یا برای واریته هایی که ریشه تولید نمی کنند یا ریشه ضعیف یا کمی تولید می کنند از پیوند زدن استفاده می شود .پایه مناسب واریته قرمز معمولی ای است که در ایران زیاد به فروش می رسد و یا چند واریته ی دیگر است که Albo Lacinatus ,Pride of Hankins

و چند واریته دیگر که زیاد استفاده نمی شوند .Albo بیشتر در اروپا استفاده می شود به خاطر مقاومت به آب زیاد و Pride of Hankins در آمریکا به خاطر آب و هوای گرم تر ولی ریشه این وایته به آب زیاد حساس است .روش های متعددی برای پیوند وجود دارد که برای همه گیاهان استفاده می شود و در قسمت تکثیر گیاهان در مورد آن مطالبی ارائه خواهد شد.

بذر : بذر فقط برای پرورش واریته های جدید و البته تکثیر گونه های وحشی ختمی مانند Hibiscus Arnottianus , Hibiscus Storkii,Hibiscus Waimea استفاده می شود .برای تولید بذر بایستی مادگی گلها را بعد از باز شدن در هنگام صبح که هوا گرم نیست با گرده های همان گل یا گلهای دیگر گرده افشانی کرد .تشکیل میوه یک تا دو هفته طول می کشد و رسیدن میوه و بذر ها تقریباً ۴۰ تا ۵۰ روز که البته بنده شخصا با وجود اینکه سالهاست گلهایی زیادی رو گرده افشانی کرده ام هنوز هیچ بذری به دست نیاورده ام !بذر ها سیاه یا قهوه ای می باشند و باید با یک تیغ قسمت کوچکی از پوسته سخت را شکافت تا بذر جوانه بزند .اولین گلدهی از ۴ ماه تا چند سال طول می کشد .بذر ارقام هیبرید ختمی چینی وارد شده از هاوایی برای سفارش موجود است از طریق این لینک می توانید اطلاعات مربوط به این بذور را بدست بیاورید .http://www.ishs.ir/archives/400

کشت بافت :

کشت بافت در ایران یک روش جدید است اما در بیشتر کشورها یک روش که از سالها پیش شروع کرده اند .در ایران کشت بافت تجاری روی ختمی انجام نمی شود ولی در آسایی جنوب شرقی , اروپا و امریکا کشت بافت یک روش مرسوم برای تکثیر ختمی ها به شمار می رود .محیط کشت برای ختمی محیط کشت MS با کمی تغییر می باشد که البته به خاطر تفاوت زیاد در واریته های ختمی یک محیط کشت برای همه انها مورد استفاده قرار نمی گیرد و برای هر واریته تغییرات اختصاصی در محیط کشت صورت می گیرد .

از تعداد واریته های موجود در ایران خبری ندارم ولی احتمالاً بنده بیشترین واریته های ختمی چینی در ایران رو دارم و بیشترشون هم بذری هستند و هنوز گل نداده اند تا رنگشون رو بدونم !

از نظر ژنتیکی برخی واریته های ختمی چینی بسیار غیر متعادل هستند به طوری که بعضی واریته ها تولید شاخه هایی می کنند که گلهایی متفاوت از گیاه مادری خود می کند که در صورت قطع و ریشه دار کردن ان یا پیوند زدن ان این شاخه گلهای خود را با طرح یا رنگ جدید تولید خواهد کرد بیشترین رکورد مربوط به یک واریته پرپر بوده است که تا کنون بیشتر از ۲۰ نوع جدید واریته از ان به صورت غیر جنسی و از طریق قلمه به دست امده است ولی فقط چند واریته مستعد تغییر ژنتیکی خود به خود می باشند .